7/7/2013, 21:37 #1
Lion
Đừng 'áp đặt sáng tạo' cho kiến trúc VN
Chỉ thị bị in nhầm của Bộ Xây dựng về việc không cho xây nhà bắt chước kiểu dáng của nhà kiến trúc Pháp khiến truyền thông và mạng xã hội xôn xao bình luận.[/b]
Theo truyền thông Việt Nam, công văn số 942/BXD-KTQH ngày 23/5/2013 do Bộ Xây dựng ban hành có đoạn ghi rõ: “Lưu ý: Không xây dựng các công trình kiến trúc theo hướng nhại kiến trúc cổ điển Pháp - châu Âu.”
Tuy nhiên đến ngày 13/06/2013 một công văn khác được Bộ gửi ra, đính chính và gỡ bỏ phần “lưu ý” của công văn cũ, và giải thích lý do là “trong quá trình in ấn có sự sai sót”.
BBC phỏng vấn kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thái, về quyết định trên của Bộ Xây dựng và một số vấn đề quy hoạch đô thị cũng như không gian sống ở Việt Nam.
Ông Nguyễn Hữu Thái từng có thời gian thỉnh giảng ở Pháp, làm việc ở Canada, và gần đây nhất là sang trao đổi ở Trung Quốc về kiến trúc và quy hoạch đô thị.
BBC: Vừa rồi Bộ Xây dựng ra văn bản cấm xây nhà bắt chước kiểu dáng nhà Pháp, nhưng sau khi dư luận, báo chí tỏ ra phản đối, thì Bộ gửi ra công văn khác rút lại lệnh cấm đó, ông bình luận sao về chuyện này?
Theo tôi biết thì vừa rồi họ đã ngưng chỉ thị đó. Và có chuyện đó là do ý muốn ngăn ngừa kiểu kiến trúc cổ điển phương Tây mà không thích hợp với phong cách truyền thống và địa phương của Việt Nam.
Giới kiến trúc sư Việt Nam gần đây có phản ứng về một số công trình xây dựng nhất là ở miền Bắc, người ta nhái phong cách biệt thự cổ của Pháp một cách rất lạc hậu, và nhất là các công trình của nhà nước, thì người ta rất phản ứng về cái đó.
Ông Nguyễn Hữu Thái cho rằng, kiến trúc lộn xộn là do bước chuyển tiếp từ kinh tế chỉ huy sang kinh tế thị trường
Trong các hội thảo của Hội Kiến trúc sư ở Hà Nội cũng nhiều lần đề cập đến vấn đề này và phản đối kiến trúc loại đó. Nhưng Bộ Xây dựng cũng hơi có vẻ áp đặt khi đưa ra vấn đề này.
Người ta vẽ theo phương Tây thì người ta vẫn làm chứ, chẳng hạn như ở Đà Lạt, hay phố cổ thời Pháp ở Sài Gòn, hay ở Hà Nội. Những phố cổ đó vẫn mang nét Pháp vẫn được, ai cấm đâu.
Đó là vấn đề sáng tạo nghệ thuật, không ai có thể cấm trong vấn đề sáng tạo.
BBC: Như vậy có phải do vấn đề quy hoạch không gian sống ở các đô thị lớn như Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đang gặp bế tắc?
Vấn đề này thì ngay đến các kiến trúc sư quốc tế cũng phải bàn thảo rất nhiều. Duy trì cái truyền thống và hiện đại như thế nào. Truyền thống không thể chỉ xây cái mái chùa là được gọi là truyền thống.
Giới kiến trúc ở Việt Nam đang bàn cãi để tìm ra nét kiến trúc vừa hiện đại vừa dân tộc. Nghĩa là, nó phù hợp với khí hậu nhiệt đới, tiết kiệm năng lượng và hòa mình với thiên nhiên, thì phù hợp hơn là áp đặt kiểu kiến trúc hiện đại bê nguyên của phương Tây, hoặc là nhái kiến trúc cổ điển của Pháp, của Âu châu, không thích hợp với Việt Nam. Mình phải tìm ra được đường lối riêng của mình.
Nhưng vấn đề đó cũng tùy vào những người chủ đầu tư. Nghề kiến trúc là nghề sáng tác, không thể dùng biện pháp hành chính để áp đặt.
Khủng hoảng quy hoạch
"...Họ [Trung Quốc] giải quyết các vấn đề đời sống theo kiểu người Trung Quốc nhưng chấp nhận kiến trúc hiện đại rất mạnh dạn. Việt Nam bây giờ đang bối rối về vấn đề hiện đại và dân tộc là như thế nào thì sẽ còn bàn cãi và chưa ngã ngũ."
Kiến trúc sư Nguyễn Hữu Thái
BBC: Không gian sống như thế nào thì phù hợp với người Việt Nam thưa ông? Và khi xã hội thay đổi rất nhanh, liệu có nhất thiết phải giữ mãi lấy lối kiến trúc dân gian?
Tôi vẫn không đồng ý cái chuyện đó. Ở Trung Quốc tôi đã qua thăm rồi, họ cũng đặt ra vấn đề này.
Nhưng mà cuối cùng chính quyền Trung Quốc và các kiến trúc sư Trung Quốc đi thẳng vào vấn đề hiện đại luôn.
Họ giải quyết các vấn đề đời sống theo kiểu người Trung Quốc nhưng chấp nhận kiến trúc hiện đại rất mạnh dạn.
Việt Nam bây giờ đang bối rối về vấn đề hiện đại và dân tộc là như thế nào thì sẽ còn bàn cãi và chưa ngã ngũ.
Tôi nghĩ là thích hợp nhất, và ngay cả người nước ngoài họ cũng khen rằng kiến trúc các khu resort của Việt Nam ở bờ biển miền Trung, vẫn khai thác được nét truyền thống của Việt Nam và vẫn thích hợp cho đời sống hiện đại.
Theo tôi hướng đó là tốt nhất, ở Việt Nam chúng tôi gọi là kiến trúc xanh, mang tính cách Việt Nam.
BBC: Các đô thị ở Việt Nam hiện nay có nhiều nhà xây khá lộn xộn, theo ông có cách nào khắc phục được không? Và vừa rồi Việt Nam giao dự án quy hoạch Hà Nội cho công ty IAU-Ile de France của Pháp, ông có cho là sẽ cải thiện được tình hình? Tại sao các nhà quy hoạch và kiến trúc sư Việt Nam không tìm được lối đi cụ thể cho chính mình?
Chúng tôi gọi đây là khủng hoảng về quy hoạch đô thị ở Việt Nam. Đô thị ở Việt Nam, khi người ta bước qua từ kinh tế chỉ huy sang kinh tế thị trường thì người ta rất lúng túng.
Những khu đô thị mới, chẳng hạn như ở Hà Nội có khu Mỹ Đình thì người ta cũng làm được. Còn mấy khu cũ thì người ta bối rối.
Việt Nam đã quy hoạch được các khu đô thị mới, nhưng bối rối với các khu cũ
Hầu hết các đô thị Việt thì đang cần phải tiến lên, nhưng đang bàn cãi rất nhiều và chưa ngã ngũ trong các vấn đề như thành lập các đại đô thị (mega city) như Sài Gòn và Hà Nội. Và trong đó có đô thị trung tâm và các đô thị vệ tinh xung quanh như ở London, người ta đã làm từ vài chục năm nay, rất là tốt.
Việt Nam chưa học được bài học đó. Phải nhìn nhận lại Việt Nam là đang từ một nền kinh tế kế hoạch kiểu Liên Xô, kiểu Trung Quốc, kiểu xã hội chủ nghĩa.
Bây giờ là giai đoạn chuyển tiếp, và giới quy hoạch đô thị, giới kiến trúc đang lên tiếng và đặt ra những hướng đi cho đúng.
BBC: Vậy nguồn gốc của kiến trúc và quy hoạch lộn xộn trong đô thị ở Việt Nam là do đâu?
Nguồn gốc là do biến chuyển từ kinh tế chỉ huy sang kinh tế thị trường làm cho người ta lúng túng.
Ở trên thì áp đặt, làm theo a, b, c hay là cái gì đó. Còn ở dưới, nhân dân quần chúng, hay công ty làm ăn, cũng không có tiếng nói trong lĩnh vực của họ.
Tất cả những phản hồi từ phía nhân dân trở lên trên là chưa có. Việt Nam đang lúng túng là phải chọn giải pháp để nghe tiếng nói ở dưới lên, nhất là trong quy hoạch đô thị, chứ không phải ở trên áp đặt xuống.